Przejdź do treści 
Spis treści
Wcześnie podjęte leczenie ortodontyczne często pozwala uniknąć poważniejszych wad zgryzu i długotrwałego noszenia aparatów stałych. Jednym z narzędzi wykorzystywanych w terapii dzieci oraz młodzieży jest płytka Schwarza – prosty, ale skuteczny aparat zdejmowany. Pomaga on korygować nieprawidłowości w obrębie łuków zębowych. Sprawdź, jak działa, w jakich przypadkach znajduje zastosowanie i jakie daje efekty.
Czym jest płytka Schwarza?
Jest to rodzaj aparatu ortodontycznego stosowanego głównie u dzieci w wieku wczesnoszkolnym, u których proces wzrostu kości szczęki i żuchwy wciąż trwa. Płytka Schwarza należy do aparatów ruchomych, czyli takich, które pacjent może samodzielnie zakładać i zdejmować. Jej głównym zadaniem jest stopniowe poszerzanie łuku zębowego lub przesuwanie zębów w określonym kierunku.
Choć wydaje się niepozorna, płytka Schwarza może zdziałać naprawdę wiele – szczególnie jeśli leczenie zostanie rozpoczęte odpowiednio wcześnie, a pacjent będzie przestrzegał zaleceń ortodonty.
Jak zbudowana jest płytka Schwarza?
Budowa płytki Schwarza umożliwia indywidualne dostosowanie jej działania do potrzeb danego pacjenta – zarówno pod względem kierunku działania, jak i siły nacisku. Ten aparat składa się z kilku charakterystycznych elementów:
- Płyta akrylowa – indywidualnie dopasowana do podniebienia lub dolnego łuku zębowego. Stanowi bazę dla pozostałych elementów aparatu.
- Śruba ekspansyjna – umieszczona centralnie w płytce, umożliwia stopniowe poszerzanie łuku zębowego poprzez mikroruchy aktywowane śrubokrętem.
- Elementy druciane – m.in. klamry Adamsa, łuki wargowe i sprężyny, utrzymujące płytkę w jamie ustnej i wpływające na przesuwanie konkretnych zębów.
Do czego służy płytka Schwarza?
Jest to aparat dedykowany korekcji zgryzu szczególnie u młodych pacjentów. Najlepiej sprawdza się w okresie, gdy kości twarzoczaszki są jeszcze plastyczne, przez co ich wzrost może być skutecznie modelowany. Płytka Schwarza u dzieci wykorzystywana jest przede wszystkim w leczeniu:
- zwężonych łuków zębowych (szczęki lub żuchwy),
- zgryzu krzyżowego bocznego,
- niewielkich stłoczeń zębów,
- przesunięć zębów w kierunku poziomym (np. cofnięte lub wysunięte zęby sieczne).
Kiedy warto rozpocząć leczenie?
O zastosowaniu płytki Schwarza decyduje lekarz ortodonta po przeprowadzeniu dokładnego badania i analizie zdjęć radiologicznych. Najczęściej aparat ten stosuje się u dzieci w wieku 6–12 lat, czyli przed zakończeniem wymiany uzębienia mlecznego na stałe.
Wczesne leczenie umożliwia skuteczną korekcję wady, a tym samym uniknięcie konieczności leczenia stałym aparatem w późniejszym wieku. Niemniej założenie płytki Schwarza może stanowić również etap przygotowawczy do dalszej terapii ortodontycznej.
Jak wygląda leczenie z wykorzystaniem płytki Schwarza?
- Proces leczenia rozpoczyna się od pobrania wycisków zębów pacjenta. Na ich podstawie przygotowywana jest indywidualna płytka. Po dopasowaniu aparatu lekarz instruuje opiekunów dziecka, jak go zakładać i zdejmować oraz jak obsługiwać śrubę ekspansyjną.
- Zazwyczaj śruba jest aktywowana co kilka dni – zgodnie z planem ustalonym przez ortodontę. Niezwykle istotna jest systematyczność noszenia aparatu. Zazwyczaj zaleca się robić to przez kilkanaście godzin dziennie (np. po szkole i w nocy).
- W trakcie leczenia pacjent powinien regularnie zgłaszać się na kontrole – co 4–6 tygodni – podczas których oceniane są postępy i ewentualnie wprowadzane korekty w ustawieniu płytki.
Jakie efekty daje płytka Schwarza?
Na wstępie warto zaznaczyć, że skuteczność terapii zależy w dużej mierze od współpracy pacjenta i jego opiekunów. Nieregularne noszenie aparatu może znacznie wydłużyć leczenie lub uniemożliwić uzyskanie pożądanych efektów. Niemniej regularne użytkowanie aparatu i prawidłowa aktywacja śruby prowadzą do stopniowego rozszerzania łuku zębowego lub przesuwania zębów w zamierzonym kierunku. Tym samym możliwe staje się:
- uzyskanie prawidłowej szerokości szczęki lub żuchwy,
- stworzenie miejsca dla zębów stałych, co zapobiega stłoczeniom,
- poprawa estetyki uśmiechu,
- wyrównanie napięcia mięśniowego w jamie ustnej,
- poprawienie mowy i oddychania.
Czy płytka Schwarza ma ograniczenia?
Choć płytka Schwarza to aparat bardzo pomocny, nie we wszystkich przypadkach stanowi optymalne rozwiązanie. Płytka Schwarza działa przede wszystkim w obrębie pojedynczego łuku zębowego – nie wpływa na relację między szczęką a żuchwą w takim stopniu, jak niektóre inne aparaty ortodontyczne (np. Twin Block). Nie jest też skuteczna w leczeniu zaawansowanych wad zgryzu u dorosłych. Dlatego przed rozpoczęciem terapii konieczne jest wykonanie dokładnej diagnostyki i dobranie odpowiedniego rodzaju aparatu.
Płytka Schwarza to jedno z najczęściej stosowanych narzędzi w ortodoncji dziecięcej. Za sprawą swojej konstrukcji i możliwości indywidualnego dopasowania umożliwia skuteczne poszerzanie łuków zębowych i eliminację niektórych wad zgryzu. Terapia z jej wykorzystaniem jest bezpieczna i – przy odpowiedniej współpracy – bardzo efektywna. Warto skonsultować się z ortodontą, aby sprawdzić, czy właśnie ten aparat będzie odpowiedni dla danego przypadku. Jeśli chcesz, aby był to kompetentny ortodonta w Gdyni, odwiedź naszą klinikę!
