Przodozgryz – na czym polega i jak leczyć tę wadę zgryzu?

Jedną z najczęściej występujących wad zgryzu jest przodozgryz – zaburzenie, potencjalnie prowadzące do poważnych problemów zarówno u dzieci, jak i dorosłych. Na szczęście nowoczesna ortodoncja pozwala skutecznie leczyć tego typu deformacje. Najważniejsze są wczesna diagnoza oraz indywidualnie dopasowana terapia.

Czym jest przodozgryz?

Przodozgryz to wada zgryzu polegająca na tym, że dolne zęby lub cała żuchwa wysunięte są przed górne zęby sieczne. Zamiast prawidłowego układu – w którym górne zęby nieznacznie nachodzą na dolne – występuje sytuacja odwrotna, często widoczna gołym okiem już podczas rozmowy. Warto wiedzieć, że przodozgryz może mieć różne nasilenie – od łagodnego, po bardzo zaawansowane – wpływające nie tylko na wygląd twarzy, ale także na funkcje mowy, żucia i oddychania.

Nie należy mylić przodozgryzu z sytuacją przejściową u dzieci w okresie wymiany uzębienia. Gdy po wyrżnięciu stałych zębów nadal obserwujemy objawy charakterystyczne dla przodozgryzu, konieczna jest konsultacja ortodontyczna.

Rodzaje przodozgryzu

W ortodoncji wyróżnia się kilka typów przodozgryzu. Za kryterium podziału można przyjąć zarówno przyczynę wystąpienia problemu, jak i obraz kliniczny. Poniżej omawiamy najczęściej diagnozowane rodzaje przodozgryzu.

Przodozgryz częściowy zębowy

Występuje, gdy pojedyncze dolne zęby sieczne znajdują się przed zębami górnymi, mimo że pozycje szczęki i żuchwy względem siebie są prawidłowe. Jest to najłagodniejsza forma przodozgryzu, często wynikająca z nieprawidłowych nawyków lub wczesnej utraty zębów mlecznych.

Przodozgryz całkowity zębowy

W tym przypadku wszystkie dolne zęby sieczne są przesunięte do przodu w stosunku do górnych. Wada dotyczy wyłącznie zębów, a nie układu kostnego. Z tego względu ta odmiana schorzenia daje stosunkowo dobre rokowania terapeutyczne.

Przodozgryz kostny

Jest to najpoważniejsza postać tej wady, wynikająca z nieprawidłowej budowy żuchwy. Dolna szczęka jest zbyt rozwinięta lub górna zbyt niedorozwinięta. Prowadzi to do znacznego wysunięcia dolnych zębów. Leczenie przodozgryzu kostnego jest bardziej złożone i często wymaga interwencji chirurgicznej.

Przodozgryz mieszany

Łączy cechy przodozgryzu kostnego i zębowego. Zarówno ustawienie zębów, jak i proporcje szczęk są zaburzone, co wymaga kompleksowego podejścia terapeutycznego.

Przyczyny przodozgryzu

Przodozgryz może mieć podłoże genetyczne lub nabyte. Wrodzone predyspozycje do zbyt dużej żuchwy lub zbyt małej szczęki często przekazywane są z pokolenia na pokolenie. Jeśli więc jedno z rodziców miało przodozgryz, istnieje większe ryzyko, że rozwinie się on również u dziecka. Za przyczyny nabyte uważa się m.in.:

• ssanie kciuka lub smoczka po 3. roku życia,
• zbyt wczesną utratę zębów mlecznych,
• nieleczone wady zgryzu w dzieciństwie,
• nieprawidłowe oddychanie przez usta,
• przewlekłe wady postawy wpływające na układ czaszkowo-szczękowy.

Aby zminimalizować ryzyko wystąpienia przodozgryzu, należy dbać o prawidłowe nawyki u dzieci już od najmłodszych lat. Regularne wizyty kontrolne z maluchem u stomatologa i ortodonty, zwłaszcza w okresie wymiany uzębienia, pomagają wychwycić nieprawidłowości na wczesnym etapie.

Przodozgryz – konsekwencje dla zdrowia

Nieprawidłowe ustawienie zębów to nie tylko problem estetyczny. Przodozgryz może wpływać negatywnie na funkcje życiowe i zdrowie jamy ustnej. Wśród najczęstszych konsekwencji tej wady znajdują się:

• problemy z żuciem i gryzieniem pokarmów,
• przeciążenie stawów skroniowo-żuchwowych,
• bóle głowy i karku wynikające z nieprawidłowego napięcia mięśni,
• trudności w wymowie niektórych głosek,
• szybsze ścieranie się zębów,
• ryzyko paradontozy w wyniku nieprawidłowego kontaktu między zębami,
• obniżona samoocena, zwłaszcza u dzieci i młodzieży,
• asymetria twarzy (w przypadku długotrwałego przodozgryzu)

Leczenie przodozgryzu u dziecka

Im wcześniej rozpozna się przodozgryz u dziecka, tym większa szansa na jego skuteczne leczenie bez potrzeby ingerencji chirurgicznej. Ortodonci rekomendują pierwszą wizytę kontrolną w wieku ok. 7 lat. W tym momencie pojawiają się pierwsze zęby stałe, a układ kostny wciąż jest bardzo plastyczny. Przedstawiamy najskuteczniejsze metody leczenia przodozgryzu u dzieci.

Aparaty zdejmowane (ruchome)

Stosowane głównie u młodszych dzieci, pomagają korygować ustawienie zębów i stymulować rozwój szczęki. Tego typu aparat działa poprzez delikatny nacisk na zęby i kości, wpływając na kierunek wzrostu łuków zębowych oraz zapobiegając pogłębianiu się wady. Regularna modyfikacja ułożenia śrubki w aparacie umożliwia stopniowe rozszerzanie szczęki i poprawę relacji między łukiem górnym a dolnym.

Aparaty stałe

Aplikowane u starszych dzieci i nastolatków, umożliwiają precyzyjne ustawienie zębów w odpowiedniej pozycji. Zamki przyklejone do zębów współpracują z metalowym łukiem, który za sprawą swojej elastyczności stopniowo przesuwa zęby do zaplanowanego położenia.

Ćwiczenia miofunkcjonalne

Wspierają pracę mięśni twarzy i języka, ułatwiając właściwe ustawienie żuchwy. Poprzez systematyczny trening mięśni okrężnych warg, języka i dna jamy ustnej, dziecko uczy się prawidłowego połykania, oddychania przez nos i utrzymywania języka w spoczynku na podniebieniu.

Wczesne usuwanie przyczyn

Polega na eliminacji czynników sprzyjających rozwojowi przodozgryzu, takich jak niedobre nawyki typu ssanie kciuka czy długotrwałe używanie smoczka. Dzięki odpowiedniej edukacji i wsparciu specjalistów możliwe jest zastąpienie niekorzystnych nawyków zdrowymi wzorcami zachowań.

Jak leczyć przodozgryz u dorosłych?

Co prawda leczenie przodozgryzu u dorosłych jest bardziej wymagające, jednak nowoczesna ortodoncja oferuje szereg skutecznych metod także dla tej grupy pacjentów. W zależności od rodzaju wady oraz stopnia zaawansowania, stosuje się odmienne metody. Omawiamy je poniżej.

Aparaty stałe

Klasyczne metalowe lub bardziej estetyczne, ceramiczne bądź szafirowe, zamki mocowane są do zębów, a łuk ortodontyczny wywiera kontrolowany nacisk, przesuwając je stopniowo do właściwego położenia. Za sprawą zastosowania nowoczesnych materiałów możliwe jest precyzyjne sterowanie ruchem zębów, nawet w przypadku trudniejszych wad, takich jak przodozgryz kostny.

Nakładki ortodontyczne

Przezroczyste alignery korygują przodozgryz w sposób dyskretny i komfortowy, ponieważ są niemal niewidoczne i można je zdejmować do jedzenia czy szczotkowania zębów. Każdy zestaw nakładek jest projektowany indywidualnie na podstawie skanu 3D i zmieniany co 1–2 tygodnie. Umożliwia to stopniowe przesuwanie zębów w odpowiednim kierunku. Leczenie wymaga systematyczności – nakładki należy nosić przez około 22 godziny na dobę.

Leczenie chirurgiczne

W poważnych przypadkach przodozgryzu kostnego konieczna  okazuje się operacja ortognatyczna, polegająca na korekcji położenia szczęki i żuchwy. Zabieg przeprowadzany jest przez chirurga szczękowo-twarzowego i poprzedzany kilku- lub kilkunastomiesięcznym leczeniem ortodontycznym, mającym na celu przygotowanie zębów do prawidłowego zgryzu po operacji.

Szyny relaksacyjne i rehabilitacja

Szyny relaksacyjne stosowane są przede wszystkim w celu zmniejszenia napięcia mięśni żucia oraz ochrony zębów przed ich nadmiernym ścieraniem, które często towarzyszy przodozgryzowi. Rehabilitacja obejmuje również terapię manualną, ćwiczenia rozluźniające mięśnie twarzy i techniki oddechowe, wspomagające całościowe leczenie ortodontyczne.

W Baltic Ortho Clinic stawiamy na indywidualne podejście do każdego pacjenta. Dzięki szczegółowej diagnostyce i zespołowi doświadczonych specjalistów możemy zaproponować najskuteczniejsze rozwiązanie – bez względu na wiek pacjenta i rodzaj przodozgryzu.

Chcesz skonsultować przodozgryz u siebie lub swojego dziecka? Potrzebny Ci zatem najlepszy ortodonta w Gdyni – zapraszamy do umówienia wizyty w naszej klinice!

Sprawdź też nasz artykuł dot. podobnej wady, czyli tyłozgryzu!